Litotripsi: Nedir ve Ne Zaman Yapılır?

Litotripsi, böbrek taşlarını idrarla atmak için parçalamaya yardımcı olan bir prosedürdür. Bu yazımızda nasıl yapıldığını ve ne için kullanıldığını anlatacağız.
Litotripsi: Nedir ve Ne Zaman Yapılır?

Son Güncelleme: 03 Temmuz, 2021

Doktorlar litotripsi prosedürünü çok sık kullanırlar. Böbrek taşları (litos olarak da adlandırılır) için terapötik seçeneklerden biridir. Bunlar, böbreklerin içinde oluşan sert mineral ve tuz birikintileridir.

Bu taşlar idrar yolunda hareket edip, idrar yolunu şişirdiğinde çok fazla acıya neden olurlar. Ayrıca, idrar yollarının tıkanmasıyla da ilişkilidirler. Litotripsi bu taşları parçalamak için tasarlanmıştır.

Buradaki fikir, hastanın taşları daha kolay atabilmesidir. Tekniği gerçekleştirmenin farklı yolları ve kullanmadan önce dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar vardır. Bu nedenle, bu yazıda bilmeniz gereken her şeyi açıklayacağız.

Litotripsi prosedürü nasıl çalışır?

Litotripsi, yazımızın başında da belirttiğimiz üzere böbrek taşlarını tedavi etmek için kullanılan tıbbi bir prosedürdür. Serrate & Ribal Üroloji Enstitüsü’nden bir makalenin açıkladığı üzere, bu kelime kelime Yunanca ve Latince’den gelmektedir. Lithos ‘taş’, terere ise ‘ezmek’ anlamına gelir.

Böbrek taşları genel popülasyonda yüksek prevalansı olan bir durumdur. Bu nedenle litotripsi işlemi oldukça kullanışlı ve yaygın olarak uygulanan bir teknik haline gelmiştir. Taşların idrarla atılmasını kolaylaştırmak için böbrekteki veya idrar yolundaki taşların parçalanmasından oluşur.

Bunun için, vücut dışı ve invaziv olmayan bir şekilde şok dalgaları veya lazer kullanılır. Şok dalgaları durumunda kullanılan cihaza litotriptör denir. İşlem ağrısızdır ve hastanın idare edilmesini gerektirmez.

Öyle ki genellikle ayakta tedavi şeklinde ve anestezisiz olarak yapılır. Taşların tam konumunu belirlemek için ultrason ve röntgen gibi diğer tamamlayıcı testler kullanılır.

topuklu ayakkabı tutarken beli ağrıyan kadın
Renal litiazisin ağrısı, sırttan alt karına yayılan yoğun, kolik şeklindedir.

Litotripsi türleri

Litotripsinin farklı yöntemleri vardır. İki ana tip, ekstrakorporeal şok dalga litotripsi (SWL) ve lazer litotripsidir (FURSL).

Her iki teknik de böbrek yolundaki taşların parçalanmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, hastanın sağlık koşullarına bağlı olarak hangisinin daha fazla endike olduğunu bilmek için onlara aşina olmak önemlidir. Mevcut taşların sayısı ve türü de bu kararı etkiler.

Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsi

Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsi, adından da anlaşılacağı gibi, taşları kırmak için şok dalgaları kullanır. Makine bir litotriptördür. Dalgaları taşların bulunduğu noktaya yönlendirmekten sorumludur.

Yararlı olan, bu dalgaların sadece taşları etkilemesidir. Başka bir deyişle, cilde, kaslara veya başka herhangi bir dokuya zarar vermezler. Prosedürün gerçekleştirilmesi yaklaşık bir saat sürer.

Lazer litotripsi

Lazer litotripsi, idrar yolundan endoskop adı verilen küçük esnek bir tüpün yerleştirilmesini içerir. Endoskopun ucunda doktorların kanalların içini görmesini sağlayan bir kamera bulunur.

Taşı bulduklarında, parçalamak için doğrudan taş üzerinde bir lazer kullanırlar. Bu teknik, ekstrakorporeal şok dalgası litotripsisinden daha kısadır ve yarım saat sürer.

Bununla birlikte, prosedür için kullanılan aletler hastada daha fazla rahatsızlık veya huzursuzluk yaratabilir. Önceki prosedürde olduğu gibi, hasta prosedürün aynı günü evine gidebilir.

Litotripsi ne kadar etkilidir?

Litotripsi, güvenli ve etkili olduğu düşünüldüğü için yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Umman Medical Journal’da yayınlanan bir araştırmaya göre, üreterdeki vakaların başarı oranı %88 civarındadır. Böbrek taşlarında oran biraz daha düşük olmakla birlikte yine de yüksektir (%74).

Ayrıca çok az hastada idrar yolu enfeksiyonu gibi komplikasyonları vardır. Ulusal Böbrek Vakfı’ndan yayımlanan bir başka makale, litotripsi uygulanan kişilerin %70-90’ının takip eden aylarda taşsız olduğunu belirtiyor.

Bazı durumlarda parçaların hala geçemeyecek kadar büyük olması mümkündür. Bu şartlar altında doktor gerekirse işlemi tekrarlamak zorunda kalabilir.

Prosedür için hazırlık

Doktorlar litotripsi yapmadan, önce hasta geçmişini ve hastanın o ana dek gördüğü tedavileri öğrenmelidir. Ek olarak, genellikle bir dizi tamamlayıcı test gerçekleştirirler. Buradaki fikir, taşları parçalamadan önce yerlerini bulmaya ve boyutlarını öğrenmeye çalışmaktır.

Bu amaçla doktorlar intravenöz piyelogram yapabilir. Bu, taşları bulmak için bir boya kullanan bir X-ışınına benzer bir testtir. Ayrıca, ultrason taramaları da reçete edebilirler.

Litotripsiden önceki günlerde hastanın bazı ilaçları almayı bırakması gerekebilir. Özellikle pıhtı önleyici ilaçlar, taşları dışarı atarken kanama riskini artırdıkları için bırakılmalıdır.

Genel anestezi her zaman gerekli değildir. Aslında, doktorların bu işlemi ayakta tedavi bazında lokal veya bölgesel anestezi altında gerçekleştirdiği birçok durum vardır. Bununla birlikte, bazı hastalar komplikasyon olasılığının takip edilebilmesi için hastanede kalır.

Litotripsi prosedürü nasıldır?

İki litotripsi türü benzerdir ancak önemli farklılıkları vardır. Her ikisinde de hasta genellikle anestezili veya anestezisiz yatar. Prosedürün kendisi acı verici değildir, ancak parçaların çıkarılması acı verici olabilir.

Parçalardan bazıları idrar yollarında tıkanmaya neden olabilir. Bu durumlarda üreterin çıkarılması için endoskopi yapılması gerekir. Ek olarak, daha az sıklıkta olsa da kanama, ateş ve hatta enfeksiyon meydana gelebileceğini belirtmekte fayda var.

Akılda tutulması gereken en büyük fark, lazer litotripsisinde hastanın idrar yolundan bir endoskopun sokulmasının gerekli olmasıdır. Bu daha rahatsız edici ve nahoş olabilir.

ameliyat yapan doktorlar
Endoskopiler, vücuda bir nesnenin sokulmasını içerdiğinden, şok dalgası tekniklerinden biraz daha rahatsız edicidir.

Litotripsi prosedüründen sonra iyileşme

İşlemden sonra hastanın genellikle en az bir saat hastanede istirahat etmesi gerekir. Anestezi uygulanmışsa bu süre uzayabilir. Kişinin stabil olup olmadığını ve herhangi bir komplikasyon olmadığını kontrol etmek için bu gereklidir.

İlerleyen günlerde doktorlar ekstrakorporeal şok dalga litotripsi kullanmışsa hasta işine dönebilir. Lazer ile yapıldığında iyileşme daha yavaştır. Bunun nedeni endoskopla yapılan işlemin invaziv olmasıdır.

Yukarıda belirtildiği gibi, işlemden sonra ağrı veya idrarda kan olması muhtemeldir. Deride, şok dalgalarının etkili olduğu bölgede hematomlar da sık görülür. Bu nedenle herhangi bir sorun veya semptom durumunda istirahat etmeniz, ağrı kesici almanız ve doktorunuzu bilgilendirmeniz önerilir.

Yaşam tarzı ve önleme

Böbrek taşlarına birden fazla faktör neden olabilir. Bazı faktörler onların oluşumunu etkiler. İnsidansı çok yüksektir.

Oluşumlarını azaltmaya yardımcı olabilecek alışkanlıklardan biri daha fazla su içmektir. Aynı şekilde, böbrek taşlarından sık sık muzdarip olan kişiler diyet özelliklerini de değiştirmeye çalışmalıdır.

Örneğin, doktorlar daha az hayvansal protein tüketmemizi ve sodyumu sınırlamamızı önerirler. Her durumda, her hastaya ve taşların nedenlerine göre bir öneride bulunmak hekimin inisiyatifindedir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Al-Marhoon, M. S., Shareef, O., Al-Habsi, I. S., Al Balushi, A. S., Mathew, J., & Venkiteswaran, K. P. (2013). Extracorporeal shock-wave lithotripsy success rate and complications: Initial experience at Sultan Qaboos University Hospital. Oman Medical Journal, 28(4), 255–259. https://doi.org/10.5001/omj.2013.72
  • Litotricia: preparación, procedimiento, recuperación y efectos secundarios | Fundación Nacional del Riñón. (n.d.). Retrieved March 20, 2021, from https://www.kidney.org/atoz/content/lithotripsy
  • La litotricia, una solución indolora para eliminar cálculos renales – Instituto de urología Serrate & Ribal. (n.d.). Retrieved March 20, 2021, from https://www.urologiaserrateribal.com/publicacion/la-litotricia-una-solucion-indolora-eliminar-calculos-renales/
  • Marcellán, FJ Ruiz, L. Ibarz Servio, and D. Salinas Duffo. “Litotricia extracorpórea por ondas de choque.” FMC-Formación Médica Continuada en Atención Primaria 8.1 (2001): 53-60.
  • Pereira-Arias, Jose Gregorio, et al. “Estado actual de la litotricia extracorpórea por ondas de choque en la litiásis urinaria.” Arch. Esp. Urol 70.2 (2017): 1-24.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.