Tourette Sendromunun Tedavisi Nedir?

Tourette sendromu istemsiz ve tekrar eden hareketlere ve seslere yol açan karmaşık bir patolojidir. Çaresi yoktur. Bugün size Tourette Sendromunun tedavisinden bahsetmek istiyoruz. 

Tourette sendromunun tedavisi yaygın olarak bilinmez, çünkü bu nörolojik bozukluk 100 kişiden 1’ini etkilemektedir. Tekrarlayan hareketlere veya istenmeyen seslere dönüşen tiklerin (kompulsif istemsiz bozukluklar) ortaya çıkması ile karakterizedir.

Bu hastalık, hem sosyal açıdan hem de çalışma hayatı açısından, insanların yaşamı üzerinde büyük bir etki yapar. Ne yazık ki şu anda herhangi bir çaresi yoktur. Ancak durumu iyileştirebilecek farklı yaklaşımlar vardır. Bunları size aşağıdaki paragraflarda açıklayacağız.

Tourette sendromu nedir?

Tourette sendromu az önce de belirttiğimiz gibi, istem dışı hareketlerin ya da kontrol edilemeyen seslerin ortaya çıkmasından oluşur. Çoğu durumda bu patoloji, çocukluk veya ergenlik döneminde 15 yaşından önce kendini göstermeye başlar.

Bu bozukluğun nedeni bilinmemektedir ancak uzmanlar hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynadığına inanıyorlar. Hatta aile öyküsü olan kişilerde daha sık görülüyor ve kadınlara kıyasla erkeklerde daha çok ortaya çıkıyor.

Tikler, hareketler veya ani ve kısa seslerdir ve iki kategoriye ayrılırlar: Basit veya karmaşık. Bunlardan ilki örneğin göz kırpma gibi küçük kas gruplarını içerenlerdir. Öte yandan karmaşık tikler daha fazla kas grubunu içerirler.

Birçok kişi Tourette sendromunu, uygunsuz ve kontrolsüz zamanlarda küfür veya hakaret etmeye neden olan bir patoloji olarak tanımlar. Ancak belirtileri büyük ölçüde değişebilir ve bu belirti mutlaka olacak diye bir koşul yoktur.

Tourette sendromunun tedavisi

Birçok kişide bu patoloji için herhangi bir tedavi gerekmez. Çünkü bazı durumlarda belirtiler hafiftir ve günlük yaşamı etkilemez. Yine de onlar da yetersiz kılıcı olabilirler. Bu nedenle tikleri hafifletmenin farklı formları vardır. Bunlardan biri ilaç yoluyladır.

Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsünde (National Institute Of Neurological Disorders and Stroke) yayınlanan bir inceleme yazısında dopamin gibi bazı sinir taşıyıcılarının bu patolojinin gelişiminde rol aldığı belirtilmektedir. Bu nedenle Tourette sendromunun tıbbi tedavisi dopamini bloklayacak veya azaltacak ilaçları içerir.

Örneğin, doktorlar haloperidol ve risperidone reçete ederler. Bir yandan bu ilaçlar tikleri azaltmaya yardımcı gibi görünür. Ancak kilo alımı gibi ikincil etkiler açısından yüksek risk barındırırlar.

Başka bir seçenek tiki üreten kasın içine botoks enjekte etmektir. Şu anda Topiramate gibi nöbet karşıtı ilaçların kullanımı araştırılmaktadır.

Aynı zamanda Tourette sendromunun genellikle diğer patolojilerle birlikte var olduğunu vurgulamak önemlidir. Bu patolojilerden bazıları anksiyete, depresyon ve obsesif-kompulsif bozukluktur. Bu nedenle doktorlar, bu belirtileri hafifletmek için çoğu kez antidepresan ve anksiyolitik ilaçlar reçete ederler.

Tourette sendromu için tedavi olarak davranışsal terapi

Davranış terapisi, hastaları, tiklerini kontrol etmeyi öğrenmeleri için yeniden eğitmeyi amaçlayan bir psikolojik terapi türüdür. Fikir şudur; hastalar, istemsiz jestlerden önce ortaya çıkan işaretleri belirlediklerinde, onlara karşı koyan başka bir yanıt üretebilirler.

Bu tür terapi, farklı stratejilerden oluşur. Bu tiklerin sayısını ve ciddiyetini azaltmaya yardımcı olduğu kesin olsa da, Tourette için definitif bir çare değildir. Bunun yanında tüm insanlar için etkili değildir.

Alışkanlığı tersine çevirme terapisi

Davranış terapisinin içerdiği tekniklerden biri de alışkanlıkları tersine çevirmedir. Miguel Hernández Üniversitesi tarafından yayınlanan bir çalışmaya göre bunun, ilaç gerektirmeden Tourette sendromunu etkili bir şekilde tedavi etme olasılığı vardır.

Bu yöntem farklı aşamalardan oluşur ve tikleri tanımlamak için onlarla ilgili farkındalığı artırmayı içerir. Buradan bireyler tik ile bağdaşmayan bir yanıt üretmeyi öğrenirler.

Örneğin, diyelim ki tikleri elleriyle başlarına dokunmalarından oluşuyor. Bu durumda ilk adım, bu hareketin farkına varmak ve ne zaman gerçekleşeceğini bilmek olacaktır. Daha sonra yeni davranış, jesti yapmaktan kaçınmak için elleri başka bir yere –mesela dizlere– yerleştirmek olacaktır.

Tikler için bütüncül müdahaleler (CBIT)

Tourette sendromunun tedavisi için bir diğer davranış terapisi CBIT’ tir. Bu durumda terapi, alışkanlığı tersine çevirmeyi, gevşemeyi ve bozukluğun belirtilerini azaltmak için kişinin kendi tikleri ile ilgili eğitimini içerir.

Bu tür bir strateji sadece hastalara hitap etmekle kalmaz aynı zamanda iyileşmeyi artırmak için hastanın çevresindeki diğer insanları da kapsar. Örneğin hasta okula giden bir çocuk ise o zaman tedavi, çocuğun öğretmenlerini de kapsayacaktır.

Tourette sendromunun tedavisi: Neleri unutmamalısınız?

Tourette sendromunun tedavisi karmaşıktır ve hastalık, bu hastalığı olan kişiler üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu patoloji için bir çare yoktur ancak belirtileri iyileştirmek için farklı stratejiler vardır.

Davranış terapisi, ilaçlara gerek kalmadan bu insanların yaşam kalitesini artırmak için umut verici bir cephedir. Söz konusu patoloji ile başa çıkmak olduğunda psikolojik desteğin şart olduğunu vurgulamak çok önemlidir.