Agranülositoz: Semptomları Ve Tedavileri

Agranülositoz sık sık enfeksiyona, ateşe, üşümeye ve diğer belirsiz semptomlara yol açabilir. 

Agranülositoz, kandaki granülositlerin miktarının düşmesiyle ortaya çıkan bir kan hastalığıdır. Agranülositoz aynı zamanda nötropeni veya granülositopeni olarak da anılır. En yaygın tarife göre, nötrofillerin sayısı, milimetre küp başına 1000-1500 hücreden az olduğunda oluşur.

Kapsamlı olarak bakılacak olursa, üç tip granülosit vardır: Nötrofiller, Eozinofiller ve Bazofiller.

Nadir görülen ancak potansiyel olarak ciddi bir hastalıktır. Bu yazıda, bu hastalıktan ve semptomlarının neler olduğundan bahsedeceğiz.

Agranülositoz neden ortaya çıkar?

Gördüğünüz gibi, agranülositoz kandaki nötrofil sayısı düştüğünde görülen bir hastalıktır. Bu durum iki farklı nedenle oluşabilir:

• Etkisiz granulopoiesis: Nötrofil yaratım sürecinde bir başarısızlık olduğu anlamına gelir. Bu durum ilikte yaşanır. Bu nedenle belkemiğiyle ilgili herhangi bir bozukluk buna yol açabilir. Örneğin aplastik anemi veya lösemi nedeniyle oluşabilir.
• Nötrofillerin erken yıkımı veya kullanımı: Bu durum iliğin yeni nötrofil üretme hızından daha hızlı bir şekilde gerçekleşirse agranülositoz gelişebilir. Nötrofiller bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmaktan sorumlu hücrelerdir. Sonuç olarak bu tür durumlarda fazladan çalışıyor olacaklardır.
• Öte yandan metamizol gibi belli ilaçların kullanımı nedeniyle de vakitsiz yıkım gerçekleşebilir. Ayrıca bu, radyasyon veya otoimmün süreçler nedeniyle de ortaya çıkabilir.

Bu nedenle, agranülositozun olası nedenleri şunlar olabilir:

• Genetik: Genlerdeki bir sorun nedeniyle hücre üretimi değiştiğinde.
• Doğuştan: Bazı durumlarda bu hastalıkla birlikte doğarsınız.
• Sonradan Edinme: Agranülositoz ilaçlar veya kötü huylu tümörler nedeniyle de ortaya çıkabilir.

Agranülositoz nasıl sınıflandırılır?

Agranülositozun şiddetini kandaki nötrofil miktarı belirler. Şöyle sınıflandırma yapılır:

• Hafif: Kandaki nötrofillerin sayısı milimetre küp başına 1000 – 1500 hücreden az olduğunda.
• Orta: Kandaki nötrofillerin sayısı milimetre küp başına 500 – 1,000 hücreden az olduğunda.
• Şiddetli: Kandaki nötrofillerin sayısı milimetre küp başına 500 hücreden az olduğunda.

Semptomlar

Bu hastalığın genellikle belli semptomları yoktur. Hatta fark edilmeyebilir. Ancak en yaygın rastlanan işaretler şöyledir:

• Genellikle üşüme ve terlemelerin eşlik ettiği 38 dereceden yüksek ateş.
• Öksürük ve nefes darlığı.
• Bitkinlik ve halsizlik.
• Ağız yaraları ve vasküler ülserler.
• İdrar yaparken rahatsızlık
• Kusma ve ishal.

Ayrıca kadınlarda vajinal salgıda değişim olabilir. Önemli olan hastanın enfeksiyonlarla daha sık karşılaştığını bilmektir. Ayrıca bu enfeksiyonlar çok az rastlanan ve yaygın olmayan enfeksiyonlar olma eğilimindedirler.

Tanı

Hasta sık sık enfeksiyonlarla karşılaştığında doktorlar bu hastalıktan şüphelenebilirler. Öncelikle doktor bir kan testi ister. Hastada bu hastalık varsa granülosit sayısı düşük çıkacaktır. Ayrıca kemik iliği de biyopsi veya aspirasyon ile incelenebilir.

Tanı koymak için yapılan diğer testler ise şöyledir:

• İdrarın veya diğer sıvıların analizi: Böylece kişinin ateşi varsa enfeksiyöz ajanları bulunabilir.
• Genetik testler.
• Antikor testleri: Bu testler otoimmün sebep ihtimalini elemek için faydalıdırlar.

Tedavi

Tedavi, vakanın sebebine ve şiddetine bağlıdır. Sebep farmakolojikse, hasta, bu duruma yol açan ilacı almayı hemen bırakmalıdır. Eğer bu mümkün değilse, ideal olan ilacı bir başkasıyla değiştirmeyi denemektir. Ayrıca doktorların kan testi kontrolleri de istemeleri gerekir.

Enfeksiyon durumunda hasta antibiyotik kullanmalıdır. En genel strateji, en yaygın mikroorganizmalara karşı antibiyotik almaktır. Agranülositoz bir otoimmün bozukluk nedeniyle ortaya çıkmışsa, kortikosteroidler iyi sonuç verebilir.

Ayrıca günümüzde daha spesifik tedaviler de vardır. Bazıları şöyledir:

• Lökosit nakli. 
• Granülosit koloni uyarıcı faktör (G-CSF): Bu, kemik iliğini daha fazla granülosit üretmesi için uyaran bir yöntemdir. Bu tedavi özellikle kemoterapi nedeniyle agranülositoz oluşumu görülen insanlarda etkilidir.
• Kemik iliği nakli: Bu, başka tedavilerin işe yaramadığı durumlarda uygulanmak üzere saklı tutulan bir yöntemdir. Sağlıklı bir kemik iliği sağlıklı miktarda granülosit üretebilir. Ancak uyumlu donör bulmak zordur.

Sonuç

Agranülositoz karmaşık bir kan hastalığıdır. Sık sık enfeksiyonlarla karşılaşıyorsanız ve agranülositozunuzun olabileceğinden şüphe duyuyorsanız doktora gitmeniz şarttır. Kendinizi halsiz hissediyorsanız, ateşiniz varsa ya da bahsettiğimiz diğer semptomlara sahipseniz, o zaman da yine bir doktora görünmelisiniz.

Doktor gereken testleri yapacak ve gereken tedaviyi yazacaktır.