Hatmi Çiçeği: Faydaları ve Yan Etkileri

Hatmi çiçeği, öksürük, cilt problemleri ve sindirim sorunlarında destekleyici bir doğal ilaç olarak kullanılmaktadır. Peki bu bitki nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Yazan ve doğrulayan Doktor Leonardo Biolatto.

Son Güncelleme: 27 Mayıs, 2022

Hatmi çiçeği (Althaea officinalis), lifli, dış kabuğu kahverengi, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Amerika’da yetişen çok yıllık bir bitkidir. Bu bitkinin özü öksürük şurubu ve çeşitli cilt bakım ürünlerinin yapımında kullanılır.

Ancak bunun da ötesinde sahip olduğu özelliklerden dolayı bu bitkinin diğer tıbbi tedavilerde de kullanıldığının altını çizmek gerekir. Fakat şimdilik insan sağlığı üzerindeki etkilerine yönelik somut bir bilgi bulunmamaktadır. Çünkü insanlar üzerinde yapılan araştırmalar şimdiye dek küçük çaplı ve önemli bir sonuca ulaşmaktan uzak bir görünüm düzeyde kalmıştır.

Bu nedenle, her ne kadar pek çok insan bu bitkiyi bitkisel bir takviye olarak kullansa da, henüz hastalıkların tedavisinde ilk sırada tercih edilen bir ilaç niteliği kazanmamıştır. Ayrıca olası yan etkileri nedeniyle de denemeden önce bir doktora başvurmak gerekir.

Hatmi Çiçeğinin Faydaları

Hatmi çiçeğinin tıbbi anlamdaki faydaları büyük oranda içeriğindeki yapışkan sıvıdan kaynaklanmaktadır. Özsu benzeri bu sıvı jelatin yapılı bitki maddesi kıvam vermek amacıyla kullanılmaktadır.

Hatmi çiçeğinin İngilizce karşılığı olan marshmallow (veya marşmelov) kelimesinin günümüzde çok yaygın olarak tüketilen bir şeker türüne adını vermesinin asıl sebebi, bu şekerin üreticilerinin önceleri yapım aşamasında bu bitkiyi kullanmalarından kaynaklanmaktadır. Ancak artık hatmi çiçeğinden yapılmayan bu ürünler daha çok şeker ve jelatin içermektedir.

Asıl konumuza dönecek olursak, hatmi çiçeğindeki yapışkan sıvı antioksidan özelliğe sahiptir. Genel anlamda incelendiğinde bu sıvının cilt problemlerine ve sindirim sorunlarına karşı faydalı olduğuna yönelik bulgular bulunmaktadır. Peki bu bitki hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? O halde aşağıda sizler için hatmi çiçeğinin temel faydalarını bir araya getirdik.

Öksürük ve Soğuk Algınlığı Tedavisindeki Rolü

Bazı şuruplar ve öksürük damlalarında hatmi çiçeği özü kullanılmaktadır. Peki neden? İçeriğindeki yapışkan sıvı yutağı kaplar ve bu hastalıktan kaynaklanan semptomları azaltır. Complementary Medicine Research tarafından yayımlanan bir çalışmaya göre içeriğinde bu bitkinin özü bulunan bazı takviye niteliğindeki ilaçlar kuru öksürüğe karşı olumlu etkiler vermektedir.

Bu arada, Avicenna Journal of Phytomedicine (AJP) adlı bilimsel dergide yayımlanan kısa bir çalışmada hatmi otu gibi çeşitli bitkiler, papatya ve adaçayı gibi doğal karışımlar tüketen çocuklarda diğer çocuklara göre daha az öksürük görüldüğü ve bu çocukların gece süresince daha az uyandıkları ortaya konmuştur.

Bu nedenle hatmi çiçeğinin grip ve soğuk algınlığına karşı kullanışlı ve faydalı olduğu düşünülmektedir. Ancak bu konuda daha fazla kanıta ihtiyaç bulunmaktadır. Yine de bu bitkinin çay, hap ya da şurup şeklinde tüketilebileceğini belirtmek gerekir.

Cilt Tahrişini Giderebilir

Hatmi çiçeği, antienflamatuar özelliği ile ön plana çıkan ve fronküloz, egzema ya da dermatit gibi cilt rahatsızlıklarının tedavisinde faydalı olan bir bitkidir. Advances in Dermatology and Allergology adlı dergide yayımlanan bir makalede, içeriğinde %20 oranında hatmi çiçeği özü bulunan bir merhemin cilt problemlerine karşı etkili olduğu saptanmıştır.

Benzer şekilde içinde bu bitkinin özü bulunan ürünlerin baş bölgesine uygulanması sayesinde ultraviyole ya da güneş ışınlarının olumsuz etkilerini azaltmak da mümkündür. Ancak yeterli perdelemeyi yapmadığı için uygun güneş koruyucularının yerini tutmaz.

Ülsere Karşı Koruma

Hatmi çiçeğinin kendi başına ülser oluşumunu engellemek gibi bir etkisi bulunmamaktadır. Ancak hayvanlar üzerinde yapılan ve Pharmaceutical and Biosciences Journal adlı dergide yayımlanan bir çalışmada da işaret edildiği gibi, sağlıklı alışkanlıklarla birlikte bu riski azaltma konusunda faydalı olabilir.

Araştırmacılar hatmi çiçeğinde bulunan yapışkan sıvı ve flavonoidlerin bu etkiye neden olduğunu ileri sürmektedirler. Özellikle sindirim sistemindeki müköz yapıyı kaplayarak koruduğu ve bu sayede ülser oluşumunu engellediği düşünülmektedir.

Hatmi Çiçeği ve Diğer Olası Faydaları

• Hatmi çiçeği içeren bitkisel ilaçların ağız kuruluğuna iyi geldikleri görülmüştür.
• Hatmi çiçeği ve özünün yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olduğu ileri sürülmektedir. Özellikle enfeksiyon riskini azaltıcı bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir.
• Vücutta biriken sıvıların atılmasına yardımcı olan idrar söktürücü bir özelliği de sahiptir. Ancak özellikle başka tedavilerin devam ettiği süreçlerde çok dikkatli bir biçimde kullanılması gerekir.

Hatmi Çiçeği ve Yan Etkileri

Yetişkin insanların büyük bir kısmında hatmi çiçeği normal dozlarda alındığında herhangi bir istenmeyen etkiye yol açmaz. Ancak bununla birlikte bazı kişilerde mide rahatsızlığına ve baş dönmesine neden olabilir. Bu nedenle bu bitkinin tüketimine öncelikle düşük dozlarda başlanması, daha sonra aşamalı olarak doktorun ya da üreticinin tavsiye ettiği dozlara çıkılması tavsiye edilmektedir.

Amerikan WebMD adlı yayın organında yer alan bilgiye göre, hatmi çiçeği bazı insanlarda düşük kan şekerine neden olabilmektedir. Buna ek olarak, güvenli kullanımı ve etkinliğine yönelik yeterli veri bulunmamasından dolayı aşağıdaki durumlarda tüketiminden uzak durmak gerekir:

• Hamilelik ve emzirme dönemi.
• Kanama bozuklukları.
• Diyabet.
• Ameliyat öncesi ve sonrası.

Genel olarak bu bitki lityum, diyabet ilaçları ve ağız yoluyla alınan ilaçlarla etkileşim içine girer. Bu nedenle en iyi seçenek, kullanmadan önce bir uzmana danışmaktır.