Hematolojik Hastalıklar Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Birçok farklı hematolojik hastalık vardır. Bazıları nispeten yaygındır, diğerleri ise çok nadirdir. Bu sorunlara neden olan şey, kan veya bazı bileşenlerinin üretimindeki bir tür anormalliktir.
Çoğu her yaşta ortaya çıkabilir ve hemen hepsi tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Aşağıda, en geleneksel sınıflandırmaya göre başlıca hematolojik hastalıkları keşfedeceksiniz.
Anemi
Bu en yaygın hematolojik hastalıklardan biridir. Bununla birlikte, birkaç türü olduğu için aslında onlara anemiler adını vermeliyiz. Hepsi düşük hemoglobin seviyeleri ile karakterizedir.
Başlıca anemi türleri şunlardır:
- Demir eksikliği. Vücudun hemoglobin üretmek için ihtiyaç duyduğu demirin eksikliği nedeniyle oluşan bir anemi türüdür. En yaygın türdür.
- Megaloblastik. “Vitamin eksikliği anemisi” olarak da bilinir. Deforme olmuş veya genişlemiş kırmızı kan hücreleri ile karakterize bir hastalıktır. Bazı vitaminlerin düşük seviyeleri buna neden olur.
- Hemolitik. Kırmızı kan hücrelerinin üretildiğinden daha hızlı yok edildiği bir grup bozukluktur.
- Aplastik. Bu, vücudun ihtiyaç duyduğu tüm kırmızı kan hücrelerini kemik iliğinde üretemediği nadir bir hematolojik hastalıktır.
- Fanconi anemisi. Bu, kemik iliği yetmezliği, konjenital malformasyonlar ve katı veya kan tümörleri geliştirme eğilimi ile karakterize nadir görülen kalıtsal bir hastalıktır.
Hematolojik hastalıklar arasında en ciddilerinden biri: Lösemi
Lösemi, bir kan kanseri türü olduğu için en ciddi hematolojik hastalıklardan biridir. Kemik iliğinde görülür ve anormal beyaz kan hücrelerinin hızlı büyümesine neden olur. Kanser hücreleri, kırmızı kan hücrelerinin, trombositlerin ve ayrıca beyaz kan hücrelerinin üretimini bozar.
Başlıca lösemi türleri şunlardır:
- Akut lenfositik lösemi (ALL). Bu tip lösemi hızla ilerler ve lenfositler veya lenfoblastlar adı verilen bir tür beyaz kan hücresinin çoğalmasıyla karakterize edilir. Ayrıca çocuklarda en sık görülen tiptir.
- Miyeloid hücreleri etkileyen hızla ilerleyen bir lösemi olan akut miyeloid lösemi (AML). Bu, normalde çeşitli olgun beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri veya trombositlere dönüşen bir tür beyaz kan hücresidir.
- Kronik lenfositer lösemi (KLL). Temelde akut lenfositik lösemi ile aynıdır ancak yavaş ilerler. Yaşlı erişkinlerde daha sık görülür.
- Kronik miyeloid lösemi (KML). Akut miyeloid lösemiye benzese de yavaş ilerler. Bu, en iyi prognoza sahip lösemi türüdür.
- Tüylü hücreli lösemi. Bu tip, mikroskop altında “kıllı görünen” aşırı B hücrelerinin üretimi ile karakterize edilir.
Daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin: Lösemi ve Göz Ardı Edilen 10 Semptomu
Lenfomalar
Lenfomalar, lenfositlerin gelişigüzel çoğalmasının olduğu bir kanser türüdür. Başka bir deyişle, bağışıklık sisteminin savunma hücrelerini arttırırlar. Bu sorun, lenfositler gerektiği zaman ölmediğinde de ortaya çıkar. Bu genellikle lenf düğümlerinde meydana gelse de, karaciğer veya dalakta da ortaya çıkabilir.
Bu tip hematolojik hastalıkların 60’tan fazla çeşidi vardır. Bununla birlikte, pratik olmak için, esas olarak iki gruba ayrılırlar:
- İlk olarak, Hodgkin lenfoma. Hücrelerin anormal büyümesi ve yayılmasının olduğu lenfatik sistem kanseridir. Toplam lenfoma vakalarının %22’sini oluşturur ve 20 ila 40 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülür.
- İkincisi, Hodgkin dışı lenfoma. Bu, tümörlerin bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositlerden oluştuğu bir lenf kanseridir. En yaygın lenfoma türüdür.
Burada daha fazlasını öğrenin: Hodgkin Dışı Lenfoma: Bilmeniz Gereken Her Şey
Hematolojik hastalıklar: Mültipl miyelom
Bu, plazma hücrelerinin proliferasyonu ile karakterize edilen bir tür lenfatik sistem tümörüdür. Bu hücreler vücudu enfeksiyonlardan ve yabancı cisimlerden koruyan antikorları üretir.
Plazma hücreleri kemik iliğinde bulunur. Yabancı bir ajanla savaşmak için çoğalmaları gerekir. Ajan kaybolduğunda, çoğalma durur. Miyelom, hücrelerin aynı antikoru aşırı üreterek büyümeye ve birikmeye devam etmesine neden olur.
Miyelom semptomatik veya asemptomatik olabilir. Esas olarak yaşlı erişkinleri etkilese de 40 yaşından itibaren ortaya çıkabilir. Uzmanlar buna neyin sebep olduğunu henüz bilmiyorlar.
Diğer hematolojik hastalıklar
Yukarıda bahsettiğimiz hastalıklardan daha düşük prevalansı olan diğer hematolojik hastalıklardan da bahsetmeliyiz:
- Hemokromatoz veya aşırı demir yüklenmesi. Birkaç ciddi hastalığa yol açan aşırı demir emilimidir.
- Protrombik pıhtılaşma bozuklukları. Aşırı pıhtılaşmaya neden olan bir trombosit bozukluğudur.
- Kanama bozuklukları. Sürekli kanamaya neden olan pıhtılaşma anormallikleridir.
- Kronik miyeloproliferatif sendromlar. Kontrolsüz bir kemik iliği hücresi üretimi ile karakterize edilen birkaç hastalık grubudur.
- Miyelodisplastik sendromlar. Kemik iliği kan hücrelerinin olgunlaşmadığı veya sağlıklı kan hücreleri üretmediği bir kanser grubudur.
- Porfiriler. Porfirin üreten çeşitli maddelerin birikmesiyle karakterize edilen bir grup hastalıktır.
Hematolojik bir hastalık nasıl tespit edilir
Hematolojik hastalıklar saptanabilir. Bu nedenle, herhangi bir şüpheli semptomunuz varsa veya ailede bu hastalıkların öyküsü varsa doktorunuza gitmelisiniz. Erken teşhisin sağlanmasına yardımcı olduğundan, çocukların ve yetişkinlerin rutin kontrolleri yaptırmaları da önemlidir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Sosa, H., Fernández-Calleja, V., Hernández, P., Schvartzman, J. B. S., Krimer, D. B., & Fernández-Nestosa, M. J. (2019). Análisis de líneas celulares eritroleucémicas con deleciones de genes implicados en el desarrollo de enfermedades hematológicas severas. Revista Científica Estudios e Investigaciones, 8, 19-20.
- Xu, Weixian, Tracy Y. Wang, and Richard C. Becker. “Enfermedades hematológicas: desde dentro del corazón.” Revista espanola de cardiologia 64.7 (2011): 606-613.
- Rojas, Alicia, et al. “Anomalías cromosómicas en enfermedades hematológicas malignas.” Acta Científica Venezolana 51.2 (2000): 109-114.
- Pérez, J., J. C. Gómez, and D. Almaguer. “La sangre y sus enfermedades.” Hematología 3 (2016): 118-128.
- Medina Córdoba, Camila Alejandra, and Marjorie Pérez Villa. “Medidas no farmacológicas implementadas por las enfermeras para el dolor de niños con Leucemia Linfocítica Aguda.” Index de Enfermería 28.1-2 (2019): 46-50.