Kemik İliği Ödemi: Bilmeniz Gereken Her Şey

Kemik iliği ödemi kemiklerdeki enflamatuvar bir süreçtir. Özellikle uzun süre yapıldığında genellikle egzersiz sırasında ağrıya neden olur. Daha fazlasını bilmek ister misiniz? Okumaya devam edin!  

Kemik iliği ödemi genellikle trabeküler kemik içinde oluşan enflamatuvar bir süreçtir. Bir başka deyişle, kemiklerin içindeki süngerimsi bileşende oluşur. Travmadan dejeneratif hastalıklara pek çok nedeni vardır. Ayrıca bazen sedanter bir yaşam tarzından sonra yorucu fiziksel aktiviteler yapmaya başlayan insanlarda ortaya çıkar.

Bilimsel dergi ‘Dolor, Investigación, Clínica y Terapéutica’, bu patolojinin, romatolojinin klinik pratiğinde sık görüldüğünden bahsediyor. Bunun nedeni tanı testi olarak manyetik rezonansların daha fazla kullanılır ve erişilebilir olmasıdır. Sonuç olarak bu tür bir sorunu tanımlamak daha kolay hale gelmiştir.

Tüm bunları göz önünde bulundurarak özelliklerinin neler olduğuna bakalım.

Kemik iliği ödemi nedir?

Basitçe ortaya koymak gerekirse, kemiklerin, ayırt etmesi kolay iki şeyden oluştuğunu söyleyebiliriz. Bunlardan biri, iskeletin dış kabuğunu çevreleyen sert ve kompakt bir malzemeden yapılmış olan kortikal kemiktir. Diğeriyse iç iskeletin malzemesini oluşturan daha süngerimsi bir doku olan trabeküler kemiktir.

Kemiklerin de beslenmesi gerektiğinden trabeküler kemikte çok sayıda kan damarı vardır. Arjantin FASTA Üniversitesi’nde yayınlanan bir yazıya göre, trabeküler kemik içinde sıvı birikimi olması kemik iltihabına neden olur.

Bu genellikle kan damarlarının bozulması ve kemiğin içinde kanama meydana gelmesi nedeniyle oluşur. Kökeni bir sakatlanma sonrası enflamatuvar sıvı birikimi oluşması da olabilir. Her şekilde kemik iliği ödeminin kemiğin içindeki bir tür morarma olduğu söylenebilir.

Ancak o kadar yaygın olmasa da bu durumun, kortikal kemikte de oluşabileceğini anlamak önemlidir. Benzer şekilde özelliklerinin geri döndürülebilir olup olmamasına bağlı olarak farklılık gösterdiğini de belirtmek önemlidir.

Bu nedenle uzmanlar onu iki büyük grup halinde ayırırlar:

1. Geçici Kemik Ödemi Sendromu (TBES): Tedaviyle ve zamanla azalan geri döndürülebilir bir enflamatuvar süreçtir.
2. Osteonekroz: Bu, kemiği oluşturan hücrelerin (osteositler) ölümüne neden olur. Bu nedenle uzmanlar bunu geri dönüşü olmayan bir durum olarak kabul ederler.

Kemik iliği ödemi neden ortaya çıkar?

Tahmin edebileceğiniz gibi kemik iliği ödemlerinin çoğu sakatlanmalar, düşmeler, çok fazla fiziksel yük, ya da aşırı spor yapma sonucu ortaya çıkar. Buna rağmen ‘Reumatología del Hospital General de Elche’ hastanesi birçok durumda nedenlerin net olmadığı konusunda bizi uyarıyor.

Temel tetikleyici genellikle ciddi bir sakatlanma olmasına rağmen zaman içinde devam eden mikro sakatlanmalar da kemik iliği ödemine neden olabilir. Örneğin 10 kilometrelik bir yarış sırasında bir kişi yaklaşık 8.000 kez yere vurur. Sonuçta bu, iç kemik yapısının yanı sıra kaslara ve bağlara da zarar verir.

Ancak tek tetikleyici egzersiz değildir. Osteoartrit gibi hastalıklar, avasküler nekroz (kan akışı eksikliği), osteoporoz veya karmaşık bölgesel ağrı sendromu da bu iltihabın ortaya çıkmasını teşvik edebilir. Kısacası kemiği zayıflatan her şey onu kırılmaya yatkın hale getirir.

Kemik iliği ödeminin semptomları

Kemik iliği ödeminin klinik belirtileri her kişide durumun oluşma şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Klinik Romatoloji (Clinical Rheumatology) dergisinde yayınlanan bilgilere göre başlıca belirtilerden bazıları şunlardır:

• Etki altındaki kemik yapısında lokalize bir ağrı.
• Sakatlanmış kemiği kullanırken rahatsızlık. Egzersiz yaparken ağrı artar.
• Sakatlanmanın tedavisi hemen yapılmadığında hasta dinlenirken bile ağrı devam eder.
• En ciddi vakalarda insanlar yürüyüş gibi günlük aktiviteleri yaparken rahatsızlık yaşayabilirler.

Doğası gereği, kemik iliği ödeminin dizlerde, ayak metatarsallarında (ayak tarağına ait kemik) veya kalkaneusta (topuk kemiği) daha sık ortaya çıktığını tahmin etmek kolaydır. Buna rağmen belirtiler söz konusu kemik yapısına göre değişiklik gösterebilir.

Tanı

Bu lezyon tipi, geleneksel radyografide görünmez. Bu nedenle MRG (Manyetik Rezonans Görüntülemesi) gerekir.

Ayrıca yapılan çalışmalar, görüntüleri, malzemelerin dekompozisyonundan yeniden yapılandıran Çift Enerjili Bilgisayarlı Tomografi (DET) gibi yeni tekniklerin, söz konusu kemik ödeminin tespiti olduğunda çok faydalı araçlar olabileceğini göstermektedir.

Kemik iliği ödeminin tedavisi nedir?

Travmatoloji uzmanlarına göre kemik ödemi tedavisi pek çok aşamadan oluşur:

• Dinlenme, optimal iyileşme için belirleyici bir faktördür. Akut semptomları hafifletmek için koltuk değneklerinin kullanılması önemlidir. Ayrıca en az dört hafta boyunca kemiğin üzerindeki stresi ve yükü azaltmak da önemlidir.
• Çeşitli ilaçlar da faydalı olabilir. Örneğin, ağrıyı kontrol etmek için analjezikler, bifosfonatlar, vitaminler ve kemik yoğunluğunu artırmak için diğer bileşikler veya damar genişlemesi için iloprost.
• İlk tıbbi aşamalardan sonra, iyileşmeye fizik tedavi ile yaklaşmak uygundur. Fizik tedavisi, mıknatıs terapisini, termoterapiyi, kas gevşemesini, su egzersizini ve diğer teknikleri içerebilir.

En ciddi vakalarda ameliyathanenin ziyaret edilmesi gerekebilir. Kemikteki sıvıyı boşaltmak için birden fazla perforasyon kullanarak omurilik dekompresyonu yapmak mümkündür.

Önleyici tedbirler

Popüler lafın söylediği gibi, “önlem, en iyi ilaçtır”. Vücudumuza gerekenden daha fazla yük yüklememeliyiz. Ayrıca aşırı fiziksel aktivite olması durumunda egzersizlerimizi kontrol eden bir eğitmenin olması gereklidir.

Aynı zamanda yürüdükten, çalıştıktan veya başka herhangi bir aktiviteden sonra rahatsızlık hissediyorsanız doktora gitmeniz gerekir. Durum, ister kemik iliği ödemi, ister kırık veya burkulma olsun, zamanında müdahale edilmesi ve komplikasyonların önlenmesi için size erken tanı konmalıdır.