Kronik Venöz Yetmezlik İle İlgili Her Şey

Kronik venöz yetmezlik, yetersiz venöz dönüşü nedeniyle ortaya çıkar. Bazı vakalarda tıbbi müdahale gerekir ancak bu durum yaşam tarzı değişiklikleriyle de iyileştirilebilir. 

Yazan ve doğrulayan hemşire Maria Marin Garcia.

Son Güncelleme: 16 Eylül, 2022

Günlük yaşamın gereklilikleri sağlığımızı büyük ölçüde etkileyebilir. Saatlerce ayakta kaldıktan sonra yorgun hissetmek normaldir. Ancak bu his sürekliyse kronik venöz yetmezlik sorunu yaşıyor olabilirsiniz. Bu, pek çok kişinin düşündüğünden daha yaygın bir durumdur.

Neyse ki ciddi bir durum değildir. Yine de günlük aktivitelerinizi sınırlandırabilir. Bu nedenle takip edilmeli ve kontrol edilmelidir.

Ne yazık ki bu sağlık sorunu, pek çok durumda, doğrudan kişinin mesleği veya işiyle ilgilidir. Ayakta durarak veya oturarak uzun saatler geçirmek genel sağlığınızı ve bacak sağlığınızı olumsuz şekilde etkileyebilir.

Bu yazıda, kronik venöz yetmezlik ile ilgili her şeyi anlatacağız. Belirtilerinden, nedenlerinden ve bu durumu önlemek veya iyileştirmek için neler yapılabileceğinden bahsedeceğiz.

Kronik venöz yetmezlik nedir?

Doğal hücresel yaşlanma süreci nedeniyle hücre duvarları büyür. Bu, kan damarlarının oluşmasına yol açar. Bu kan damarları birçok hücreden oluşur, daha kırılgan ve daha az etkilidirler.

Damarların işlevi tüm vücuttan kan toplamak ve bu kanı kalbe geri göndermektir. Bacakların venöz sisteminde, kanın yükselmesi için (yerçekiminin tersi yönünde), geri çekilmesini önlemek üzere orada bulunan -pompalamaya yardımcı olan bir kas tabakasının yanı sıra- küçük kapakçıklar vardır.

Ya pompalama başarısız olduğu için ya da kan hareketsiz kaldığı için venöz dönüşü zayıf olduğunda ilk belirtiler ortaya çıkar. Durgunluk, yorgunluk ve bacaklarda şişme, bu belirtilerden bazılarıdır. Bu durum, damarlardan dokulara sıvı sızıntısı olduğunda gerçekleşir.

Bunun yayılması halinde, venöz duvarların maruz kaldığı aşırı basınç nedeniyle, kanı içlerinde tutma becerilerini kaybederler. İşte o zaman varisli damarlar ve kronik venöz yetmezlik (CVI) olarak bilinen yaygın vasküler hastalık ortaya çıkar.

Kronik venöz yetmezlik semptomları

Genel olarak kronik venöz yetmezliğin işaretleri ve semptomları şöyledir:

• Bacaklarda durgunluk ve şişlik
• Ağrı
• Kaşıntı
• Yorgunluk
• Kas krampları
• Gece parestezisi (bacaklarda uyuşma hissi)
• Karıncalanma ve rijitlik
• Varisli damar veya örümcek damarlar (kanın tamamını kalbe geri döndüremedikleri için genişlemiş damarlar) Örümcek damarlar daha küçüktür ve renkleri daha kırmızıdır. Varisli damarlar ise daha büyüktür ve daha mavi renktedirler.
• Ayakta durunca veya uzun süre hareket etmeyince kötüleşen şişlik

Bunun yanında çoğu durumda en yaygın semptomların kaşıntı, ağırlık hissi ve ağrı olduğunu bilmelisiniz.

Hangi faktörler görünüşlerini etkiler?

Aşağıda bahsedeceklerimiz gibi bazı faktörler, insanları kronik venöz yetmezliğe yatkın hale getirebilir.

• Yaş: Çeşitli çalışmalar 65 yaş üstü kişilerde venöz hastalıkların sıklığının yüzde 60 olduğunu göstermektedir.
• Kişisel tıbbi geçmiş (geçmişte dolaşım hastalığı geçirmiş olmak).
• Genetik yatkınlık (aile öyküsü).
• Hormonel durum (özellikle gebelik ve menopoz sırasında veya oral kontraseptif alıyorsanız veya hormon replasman tedavisi görüyorsanız).
• Ayak morfolojisi: Düz ayaklar (normalde yürürken oluşan kas daralmasını azaltır).

Bunun yanında bazı kaçınılabilir faktörler sendromu ağırlaştırır:

• Fiziksel hareketsizlik.
• Gün içinde saatlerce ayakta durmak ya da oturmak.
• Uzun süre boyunca güneşe veya ısıya maruz kalma.
• Yüksek riskli işler. Sağlık personeli, hostesler, misafir karşılayan personel, kuaförler, hizmetçiler, ofis çalışanları, şoförler, öğretmenler ve telefon operatörleri.
• Aşırı kilo veya obezite, özellikle kadınlarda. Bacaklarda artan yağ dokusu venöz dönüşüne yardım eden kas pompasının etkinliğini zorlaştırır.
• Kabızlık. Çünkü karın basıncında artışa neden olur ve kanın kalbe geri akmasını zorlaştırabilir.
• Bacaklara ve kalçalara değen sıkı giysiler. Venöz dönüşe engel olabilir.
• Yüksek sıcaklıklar. Isı damarların genişlemesine neden olur ve kanın kalbe geri akmasını zorlaştırır.

Tüm bu faktörler sendrom ortaya çıkmadan önce değiştirilebilir ve rahatsızlığınızın ve uzun vadeli komplikasyonların hafiflemesine yardım edebilirsiniz.

Kronik venöz yetmezliğin önlenmesi ve rahatlatılması için ipuçları

Kronik venöz yetmezliği önlemek için başlıca çözüm yaşam tarzınızla ilgili alışkanlıklarınızı değiştirmenizdir. Aşağıda, durumu önlemek veya ortaya çıkarsa olası etkilerini hafifletmek için başvurabileceğiniz önlemlerden bahsettik:

• Bacaklarınızı yüksekte tutun. Bacaklarınızı günde en az 30 dakika, 2-3 kez yükseltin. Oturmalı,  bacaklarınızı kalça seviyenize kadar yükseltmeli, ayak ayak üstüne atmadan bir koltukla desteklemelisiniz.
• Her gün en az 30-60 dakika arası egzersiz yapın. Bacaklarınızla ağırlık kaldırmaktan kaçının. Uzmanlar yüzme, bisiklet, pilates veya yoga gibi aerobik aktiviteleri tavsiye ediyorlar.
• Fazla kilolardan kaçının. Düşük kalorili bir diyet uygulayın.
• Isı kaynaklarından ve aşırı miktarda güneşe maruz kalmaktan kaçının. Soğuk su banyoları yararlı olabilir.
• Bacaklarınız 10-20 cm kadar yüksekteyken uyuyun.
• Dar giysiler veya dar ayakkabılar giymeyin. Cildin nefes almasını sağlayan doğal liflerden yapılmış giysileri tercih etmek en iyisidir. Bazı topuklu ayakkabılar yararlı olabilir ancak yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınmalısınız.
• Kabızlıktan kaçının. Yeni alışkanlıklar edinerek günlük dışkılama rutini oluşturmaya çalışın.
• Kan basıncınızı kontrol edin.
• Ayaklarınızdan yukarıya doğru masaj yapın. Bu, dolaşıma yardımcı olur ve ayak bileklerindeki sıvı birikimini azaltır.

Olası tedaviler

Kronik venöz yetmezlik, ciddi bir durum olmasa da günden güne yaygınlaşıyor. Tıp uzmanları halihazırda aşağıdaki seçenekleri öneriyorlar:

• Sıkıştırma terapisi. Bu terapide, elastik sıkıştırma bandajı veya çoraplar ile bacaklara basınç uygulanır. Uygun sıkıştırma miktarını, boyutunu ve modelini kişiye özel olacak şekilde seçmeniz gerekir. Çünkü bunlar herkes için farklıdır. Bu nedenle mutlaka bir profesyonele danışmalısınız.
• Hidroterapi. Soğuk su ile masaj kombinasyonu veya bir soğuk bir ılık su. Bu, venöz dolaşımını uyarmaya yardımcı olur.
• Fitoterapi. Bazı tıbbi bitkiler kan dolaşımını artırmaya yardımcı olurlar. Sadece bir profesyonel tarafından önerilen ve bir eczacı tarafından denetlenenleri kullanmayı unutmayın. Bazı örnekler ginkgo biloba, tavşanmemesi ve cadı fındığı olarak sıralanabilir.
• İlaçlar. Bu, her zaman tıbbi reçeteli olacak şekilde, venöz dönüşü iyileştirmek için venotoniklerin uygulanmasından oluşur.
• Damar cerrahisi. Bu, sadece ekstrem durumlarda uygulanır.

Kısacası kronik venöz yetmezlik, zamanında tedavi edilmezse yaşam kalitenizi etkileyebilecek bir durumdur. Bu nedenle ilk belirtiler ortaya çıkar çıkmaz doktorunuza danışmanız tavsiye edilir.