Lomber Ponksiyon Sonrası Ortaya Çıkan Baş Ağrısı

Lomber ponksiyon sonrası baş ağrıları ile karşılaşan hastaların sayısı azaldı. 20. yüzyılın başında oran yüzde 60'tı. Bugün, ponksiyon ince bir iğneyle yapılıyor. Baş ağrıları ile karşılaşan hastaların sayısı bu sayede yüzde 11'e düştü. 

Yazan ve doğrulayan biyoteknoloji uzmanı Alejandro Duarte.

Son Güncelleme: 09 Ocak, 2021

Uzmanlar lomber ponksiyon sonrası ortaya çıkan baş ağrılarının, ‘spinal tap’ veya spinal anestezi geçiren hastaların yaklaşık yüzde 40’ını etkilediğini tahmin ediyor. Genel olarak bu, kendi kendine çözülen bir durumdur.

Lomber ponksiyon, lokal anestezi uygulamak için veya tanı veya terepatik amaçlı yapılan bir işlemdir. Bazen intrakraniyal basınçta azalmaya neden olur ve bu da baş ağrısına yol açar.

Tıp uzmanları 19. yüzyılın sonlarında ilk lombar ponksiyonu gerçekleştirdiler. 20. yüzyılın başında bu işlem nedeniyle baş ağrısı görülme sıklığı %60’tı. Zamanla bu oran azaldı ve günümüzde de azalmaya devam ediyor.

Lomber ponksiyon nedir?

Lomber ponksiyon, amacı beyin omurilik sıvısını çıkarmak olan klinik bir işlemdir. Ayrıca anestezi ya da ilaç uygulamak için yapılır. Bu sıvı beynin ve omuriliğin çevresinde bulunur. Bir çeşit yastık görevi görür.

İşlem sırasında doktor iki lomber vertebra arasına ve spinal kanalın içine bir iğne ekler. Lomber ponksiyon işleminin amacına bağlı olarak aşağıdaki işlemlerden biri gerçekleştirilir:

• Tıp uzmanı, başka bir profesyonelin laboratuvarda inceleyeceği az miktarda beyin-omurilik sıvısını ortadan kaldırır.
• Spinal kanaldaki basıncı azaltmak için belli bir miktar sıvı çıkarılır.
• Sonra tıp uzmanı bir anestezik enjekte eder.

Ondan sonra iğne çıkartılır. Ancak çok büyük miktarda beyin omurilik sıvısı kaybı varsa kafatası boşluğundaki beyin omurilik sıvısı basıncı azalır ve bu da bir baş ağrısına neden olur.

Baş ağrısı ve lomber ponksiyon

Lomber ponksiyon sonrası görülen baş ağrıları genellikle çift yönlü ağrı olarak kendini gösterir. Bir başka deyişle, başın iki tarafı da ağrır. Genellikle hemen ortaya çıkarlar ve ne olursa olsun işlemden sonraki beş günden fazla devam etmezler. Normal olanı bir haftadan kısa bir süre içinde kendiliğinden yok olmalarıdır.

Tipik durumlarda, hasta otururken veya ayaktayken ağrısı kötüleşir. Bu nedenle tıp uzmanları uzanır pozisyonda kalmanızı önerirler. Baş ağrısı çoğunlukla 8-30 yaş arasındaki küçük vücut kütlesine sahip kadınlarda görülür.

Öte yandan lomber ponksiyon sonrası baş ağrısının ortaya çıkışı, büyük ölçüde cerrahın kullandığı iğnenin tipine, uygulanan tekniğe ve işlemi gerçekleştiren cerrahın becerisine bağlıdır. İğne numarası ne kadar küçükse baş ağrısı riski o kadar azdır. Çok ince iğneler, baş ağrısından etkilenen hastaların yüzdesini %11’e düşürür.

Semptomlar ve tanı

Lomber ponksiyon sonrası baş ağrısının temel belirtisi, şiddeti hafiften tamamen devre dışı bırakıcıya kadar değişen zonklama yapan ağrılardır. Hasta ayağa kalktığında ağrı kötüleşir, uzandığındaysa azalır.

Baş ağrısına, baş dönmesi, kulak çınlaması, çift veya bulanık görme, mide bulantısı, işitme kaybı ve boyun sertliği ve ağrısı gibi diğer belirtiler eşlik edebilir. Manyetik rezonans görüntüleri, diğer işaretlerin yanı sıra, intrakranyal yapılarda bir azalma olduğunu göstermektedir.

Tanı kliniktir. Bazen doktor, baş ağrısının diğer olası nedenlerini elemek için MRI (manyetik rezonans görüntülemesi) veya başka benzer çalışmalar yapılmasını isteyebilir.

Hesaba katılması gereken diğer veriler

Tıp uzmanları, hastalara, lomber ponksiyondan sonra baş ağrısı olması durumunda en az 12 saat yatmalarını tavsiye ederler. Ağrı, genellikle oturduktan 15 dakika sonra kendini gösterir. Yani hasta tuvalete gitmek için kalkmak veya yemek yemek gibi şeyleri yapmaya devam edebilir.

Özellikle işlemin yapılmasından sonraki 24 saat boyunca bol sıvı içmek, kaybolan beyin omurilik sıvısının kurtarılmasına yardımcı olur. Aynı şekilde bir tıp uzmanı aksini belirtmediği sürece, kahve veya kafein içeren içecekler içilmesi tavsiye edilir.

Baş ağrısı yatışmalıdır. Çok yoğunsa veya işlemden sonraki birkaç saat boyunca hiç yatışmazsa, hastanın doktoruna danışması gerekecektir. Ayrıca kusma ve bacak karıncalanması veya uyuşma varsa da hasta doktoruyla konuşmalıdır. Aynı şekilde, cerrahın iğneyi yerleştirdiği bölgede idrar yaparken zorlanma veya ağrı ya da kanama olursa, hasta yine doktoruna başvurmalıdır.