Olanzapin Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Olanzapin, şizofreninin hem negatif hem de pozitif semptomlarını serotonin ve dopamin reseptörlerine yüksek yakınlığı nedeniyle önemli ölçüde geliştirir. 

Olanzapin, atipik antipsikotikler grubuna ait bir ilaçtır. Doktorlar bu ilacı, bipolar bozuklar ve manik ataklarla ilgili depresif krizleri tedavi etmesi için yazarlar. Bunun yanında şizofreninin tedavisi için de yazılır.

Eli Lilly and Company isimli farmasotik şirketi, Olanzapin formülasyonlarını üretmekten ve dağıtmaktan sorumludur. Ancak patentlerinin süresi 2011 yılında sona ermiştir. Bu nedenle artık dünya çapında umumi hale gelmiştir.

Şizofreni ile ilgili bilgiler

Şizofreni, bozuk düşünceler, halüsinasyonlar ve hatta hezeyanlarla karakterize olan kronik bir psikiyatrik bozukluktur. Bu üç semptom, klinik olarak “pozitif” semptomlar olarak bilinirler.  Ancak hastada doktorların “negatif” semptom olarak ifade ettikleri belirtiler de olabilir. Bunlardan bazıları şöyledir:

• Sosyal izolasyon
• Duygusuzluk
• Azalmış duygusal tepki

Şizofreniyi tetikleyen sebeplere gelince, bazı insanlar bir dizi faktör nedeniyle bu hastalığa yakalanmaya yatkındırlar. Bu faktörlerden bazıları şöyledir:

• Beyindeki biyokimyasal değişimler. Bu hastalığa sahip olan insanların beyinlerindeki dopamin ve serotonin seviyesi genellikle değişmiş durumdadır.
• Genetik faktörler. Bir ebeveynde veya yakın bir akrabada bu hastalığın olması çocukta da olma ihtimalini artırır.
• Hamilelik dönemindeki sorunlar. Kanda oksijen azlığı (anoksi) gibi belli sorunlar, bu dönemde yaşanan belli enfeksiyonlar ve travmalarla birlikte bebeği etkileyebilir. Maalesef bu, bu akıl hastalığının başlangıcına ve diğer sorunlara yol açar.

Aksiyonun yapısı ve mekanizması: Olanzapin nasıl işlev gösterir

Bu antipsikotiğin benzodiyazepinlerle ilişkili bir kimyasal yapısı vardır. Spesifik olarak, yapısal açıdan ketiapin ve klozapin ile ilişkilidir. Antipsikotik aktivitesi, serotonin reseptörleriyle etkileşiminden kaynaklanır. Daha spesifik konuşmak gerekirse, Beynin 5-HT2 kısmındaki serotonin reseptörlerini bloke eder.

Ayrıca, ölçülü bir şekilde de olsa, D1 ve D2 dopamin reseptörleriyle de etkileşime girer. Ayrıca muskarinik kolinerjik reseptörlere, alfa-adrenerjiğe ve histamin H1’e doğru da yakınlığı vardır.

Tüm bu etkileşimler nedeniyle, bazı ters etkileri tetikleyebilir. Aşağıda onları daha detaylı bir şekilde tartışacağız. Olanzapin bu reseptörlere yakınlığı nedeniyle şizofreninin hem negatif hem de pozitif semptomlarını önemli ölçüde iyileştirebilir.

Son olarak bu ilacın bir de uzatılmış etkili formülasyonu olduğunu hatırlatmakta fayda vardır.

Farmakokinetik – Vücut Olanzapin’i nasıl işler?

Farmokinetik, bir ilaç uygulandığında, onun maruz kaldığı emilme, dağıtım, metabolizma ve yok edilme gibi süreçleri içerir. Bu açıdan, Olanzapin ağız yoluyla alındıktan sonra hızla emilir. 

Emildikten sonra, 6 saat içinde, plazmada maksimum toplamaya ulaşır. Yiyeceğin varlığının emilimi etkilemediğini ve bunun tüm ilaçlar için geçerli bir şey olmadığını unutmamalısınız.

Bu ilacın biyoyararlılığı, aksiyonun uygulanma zamanında ilacın kandaki maksimum konsantrasyonu çok yüksek değildir.

Güçlü bir ilk geçişli hepatik metabolizma bunun sebebidir. Bu nedenle uygulanan dozun yalnızca yüzde kırkı sistemik dolaşıma ulaşır.

Bir ilacın daha çözülebilir olması ve böylece yok edilmesinin kolaylaşması için vücutta geçirdiği bir dizi kimyasal reaksiyon olan metabolizma, karaciğerde gerçekleşir.

İlaç bir kere metabolize edildi mi, sonuçta ortaya çıkan maddeler – yani metabolitler- vücutta herhangi bir etki oluşturabilir de oluşturmayabilir de. Bu durumda, Olanzapin’in geçtiği kimyasal reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan metabolitlerin hiçbir farmokolojik aktivitesi yoktur.

Metabolize edildikten sonra hem metabolitler hem de sonuçta vücudu terk eden ilaç, yüzde 30 oranında idrarla, yaklaşık yüzde 55 oranında da dışkıyla çıkar. 

Olanzapin’in ters reaksiyonları

Son olarak bu ilaç yüzünden en sık karşılaşılan ters reaksiyonlar şöyledir:

• Kilo alımı
• Uyuşukluk
• Prolaktin seviyesinde artış
• Kolesterol, glukoz ve trigliseritlerin seviyelerinin yükselmesi
• Baş dönmesi
• Ortostatik hipotansiyon
• Kabızlık
• Akatizi ve diskinezi

Sonuç

Olanzapin, şizofreni tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Vücuttaki güçlü etkileri nedeniyle, yalnızca reçeteyle satılır. Bu nedenle doktorunuz tarafından yazılmadığı sürece onu kullanmamalısınız. Her zaman onların yönergelerini takip edin ve sormak istediğiniz şeyler varsa onlara sorun.