Antibiyogram Nedir ve Uygulamaları Nelerdir?

Antibiyogram, bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için en uygun antibiyotikleri belirleyen bir yöntemdir. Bu yazımızda size kullanımları hakkında daha fazla bilgi vereceğiz, bu yüzden okumaya devam edin.

Bir antibiyogram, bir doktora bilgi sağlar, böylece hangi ilacı reçete edeceklerini bilirler. Bunun nedeni, çeşitli bakteri türlerinin aynı antibiyotiklere eşit şekilde yanıt vermemesidir. Aynı şekilde, ilaçlar farklıdır ve yalnızca belirli bir bulaşıcı ajan türüne saldırır.

Peki neden tüm mikroorganizmalar aynı antibiyotiğe yenilmiyor? Bu yaygın bir sorudur ve cevabı evrim kavramındadır. Bunun nedeni, mikroorganizmaların hayatta kalmalarını engelleyen maddelerden kaçmak için mekanizmalara sahip olmalarıdır.

Enfekte kişiye uygun tedaviyi uygulayabilmek için bu dirençleri önceden bilmeliyiz. Bu amaçla, antibiyogram, belirli bir bakterinin belirli antibiyotiklere duyarlılığını ortaya çıkarır.

Antimikrobiyallere karşı direnç

Bakteriler, hayatta kalma gereksinimlerine bağlı olarak zamanla dirençli hale gelir. Antibiyogramlarda gözlemleyebildiğimiz ilaç direncinin iki kategorisi vardır:

• Bir bakteri ailesinin genetik koduna doğal olarak yazdığı doğuştan gelen mekanizmalar (antibiyotiklerin uygulanmasından çok önce zaten vardı)
• Bazı bakterilerin antibiyotiklere direnmek veya bunlarla savaşmak için yöntemler oluşturmasıyla kazanılmış mekanizmalar (bu ilaçlara duyarlı olmaktan dirençli olmaya geçtiler)

Edinilmiş direnç örneği

Edinilmiş direncin bir örneği, Alexander Fleming tarafından penisilinin keşfinden sonra yaşananlardır. Penisilin 1940’larda ana antimikrobiyaldi, ancak Staphylococcus aureus adlı bir bakteri kısa sürede direnç geliştirdi.

Penisilin, bakteri duvarı tarafından üretilen bir enzime bağlanan bir antibiyotiktir. Yani bu madde bakteri duvarının sentezini engelleyerek mikroorganizmayı korumasız bırakarak ölümüne yol açar. Ancak Staphylococcus aureus, penisilin molekülünü parçalamak için penisilinaz adı verilen enzimler üretti.

Antibiyotik direncinin tehlikeleri

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), 2019 yılında ABD’de antibiyotik direnci tehdidi hakkında bir rapor yazarak, direnç sayısının yüksek kaldığını gösteriyor. Şu anda 2,8 milyon antibiyotiğe dirençli enfeksiyon var.

Tüm bu verilere bakıldığında antibiyotik direncinin oluşturduğu tehdit endişe verici ve korkutucudur. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre antibiyotiklerin kullanımı ve kötüye kullanılması, son yıllarda dirençli mikroorganizmaların sayısını ve çeşitlerini artırmıştır.

Antibiyogram nedir?

Bu, spesifik olarak enfekte eden bakterileri hedef almak için en uygun antibiyotiği belirlememize yardımcı olan bir testtir. Bir doktor, bir kişide enfeksiyon olduğunda etken mikroorganizmayı izole etmek için enfeksiyonun odağından bir örnek alır.

Daha sonra mikroorganizma, ne tür bakteri olduğunu ve hangi aileye ait olduğunu belirlemek için kontrollü bir ortamda, bir kültürde büyür. Bu adım tamamlandıktan sonra, laboratuvar teknisyenleri onu antibiyotik salan tabletlerle başka bir ortamda büyütür.

Bakteriler bu yeni kültürde büyür, ancak antibiyotiklere duyarlı olanlar tabletin etrafında bir hale bırakır. Bu hale, antibiyotik önlediği için bakterinin çoğalamadığını gösterir.

Antibiyograma göre tedavi

Çok ciddi bir enfeksiyon, bir antibiyogramın sonuçlarını beklemek için zaman bırakmaz. Hastanın özelliklerine, enfeksiyonun odağına ve enfeksiyonun hastane dışında mı yoksa içinde mi bulaştığına göre hasta geniş spektrumlu antibiyotiklerle tedavi edilir.

Bu geniş spektrumlu ilaçlar, enfeksiyonu olan herkese kasıtlı olarak uygulanamaz. Bunun nedeni, göstergelerinin direnç riskini ima etmesidir. Aynı antibiyotiği ağır enfeksiyonlarda uygulayamayacağımız için dirençli hale gelmelerinde elbette bir sorun yoktur.

Öte yandan, hedefe yönelik tedavi, söz konusu bakterilere göre uyarlanmış olandır. Kullanılacak antibiyotiği gösteren antibiyogram tarafından belirlenir.

Bakteri direncini önlemek

Bakteri direncini önlemek insanlık için gerekli ve hayatidir. Ayrıca, mikroorganizmalar çok dirençli hale gelirse terapötikler etkisiz olacak ve sonuçları ciddi olacaktır.

Bir numaralı tavsiye, doktorun talimatlarına göre reçete edilen antibiyotiğin doğru dozunu almaktır. Kendinizi daha iyi hissetseniz bile ilacı almayı bırakmamalısınız ve miktarı kişisel zevkinize göre değiştirmemelisiniz.

Alabileceğiniz tüm önlemlere rağmen dirençli bir bakteri ile karşılaşırsanız antibiyogram kullanımı norm olacaktır. Ciddi bulaşıcı vakaları tedavi etmek için güçlü bir biyokimyasal araçtır.