Hiperkalemi Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Bir kişinin hiperkalemi yaşaması demek, kanlarındaki potasyum seviyelerinin normalden yüksek olması demektir. Bu problemin tersine çevrilebilmesi için uygulanabilecek farklı tedaviler bulunmaktadır.

Hiperkalemi kandaki potasyum seviyesi değiştiğinde gerçekleşir. Genellikle bu seviyeler artar. Ancak, eğer seviyeler normalin altındaysa da buna hiperkalemi adını verebiliriz.

Hiperkalemi seviyeler 5.5 mmol/L’nin üstünde olduğunda gerçekleşir.

Potasyum Nedir? Ona Neden İhtiyaç Duyarız?

Öncelikle, potasyum, periyodik tabloda “K” harfi ile temsil edilen kimyasal bir elementtir. Hem kas seviyesinde, hem de sinir sistemi açısından önemli fonksiyonları olan bir makro-mineraldir.

Tıpkı kalsiyum ya da klor gibi hem bir makro-mineral, hem de bir elektrolittir. Bu elektrolitler hücrelerin içinde ve dışındaki maddelerin basınç ve yoğunluğunu dengelemeye yardımcı olur.

Bundan dolayı, potasyumun en önemli fonksiyonları şunlardır:

• İskelet gelişimi
• Osmoz seviyelerinin dengelenmesi
• Protein sentezine müdahale edilmesi
• Sinirlerin iletimi için önemlidir
• Kas kasılmasına yardım eder

Hiperkalemi Sebepleri Nelerdir?

Genel olarak, böbrekler gerekenden daha az potasyum attığında hiperkalemi ortaya çıkar. Hücrelerin dışındaki anormal potasyum hareketi de bunun yaygın bir nedeni olabilir.

Hiperkalemi gelişiminde rol oynayan birçok sebep vardır. Bunların arasında şunlardan da bahsedilebilir:

• Potasyum alımında artış
• Böbreğin potasyum atması üzerinde yan etkisi olan belli ilaçları almak
• Akut böbrek yetmezliği
• Kronik böbrek hastalığı

Bir diğer sebep de metabolik asidoz varlığı olabilir; diyabetik ketoasidoz hastaları bu semptomu yaşarlar.

Diğer yandan, psödohiperkalmi, hiperkalemi oluşumunu da tetikleyebilen yapay bir potasyum artışıdır. Psödohiperkalmi elastik bir bandın (turnike) aşırı bir şekilde kullanımı, ya da kan alınırken yumruğun çok uzun süre sıkılması yüzünden ortaya çıkabilir.

Ayrıca trombositoz da psödohiperkalemiye neden olabilir, çünkü pıhtılaşma sırasında potasyum trombositleri serbest kalır.

Semptomları

Çoğu hiperkalemi vakası fark edilmez, yani genelde potasyum seviyeleri değiştiğinde semptom görülmez. Bu sadece testler ile tespit edilebilir.

Ancak eğer semptomlar ortaya çıkacak olursa, bu hiperkaleminin şiddetine ve ne kadar hızlı bir şekilde geliştiğine bağlıdır. Normalde ilk semptomlar şunlardır:

• Kas zayıflığı
• Kol ya da bacaklarda titremeler
• Karıncalanma
• El ve ayak parmaklarında iğnelenmeler

Ayrıca bu semptomlara genellikle insomnia, bulantı, kusma ve kardiyak aktivitede azalma eşlik eder.

En şiddetli vakalarda hasta kardiyak aritmiden muzdarip olabilir. Çünkü kalp kasılmak ve fonksiyonlarının uygun bir şekilde gelişmesi için potasyuma ihtiyaç duyar. Aritmi, sinir uyarılarının frekansını, yoğunluğunu ve düzenliliğini etkileyen bir kalp atışı bozukluğudur.

Nasıl Tanı Koyulur?

Bu durum, bir kontrol olarak belirlenen elektrolitlerin serum yoğunluğu ölçülerek bulunabilir. Bu test, hasta elektrokardiyograma girdiğinde ve sonuçlar varyasyonlar gösterdiğinde gerçekleştirilir.

Böbrek yetmezliği, ileri kalp yetmezliği ya da idrar tıkanıklığı olan, ya da anjiyotensin inhibitörleri (ACE inhibitörleri) ile tedavi edilen hastalar genellikle anormal elektrokardiyogram sonuçlarına sahiptir. Bu nedenle, hastalığın doğru bir şekilde teşhis edilebilmesi için aşağıdaki testlerin yapılması gerekir:

• Kaliemi ölçümü
• EKG
• İlaç incelemesi
• Böbrek fonksiyonu değerlendirmesi

Nasıl Tedavi Edilir?

Her şeyden önce, bu hastalığın tedavi edilme amacı kandaki potasyum seviyelerini azaltmaktır. Buna ek olarak hiperkalemik ilaçların verilmesinin kesilmesi gibi şeyler yaparak hiperkaleminin ana nedeni de tedavi edilir.

Potasyum seviyelerindeki artışın ortalama olduğu durumlarda potasyum değişim reçineleri gibi belirli ilaçların verilmesi seviyelerin azalmasına yardımcı olacaktır. Sonuç olarak doktorunuz size ayrıca diüretik ilaçlar ya da diyaliz de reçete edebilir.

Dolayısıyla, eğer hiperkalemi değerleri 6.5 mmol/L seviyesinin üstündeyse ve bu elektrokardiyagramda herhangi bir değişiklik olmaksızın görülüyorsa salbutamol veya sodyum bikarbonat durumu etkili bir şekilde iyileştiren iki ilaçtır.

Son olarak eğer potasyum seviyeleri 6.5 mmol/L’nin üstünde ise ancak elektrokardiyagramda değişimler gözlenebiliyorsa yapılması gereken ilk şey kalbi korumaktır. Kalsiyum klorür uygulanması kalemiyi (kandaki potasyum seviyesi) azaltmaya yardımcı olabilir.

Verdiğimiz tüm bu bilgilere rağmen, eğer bu hastalığın işaretçilerini sergiliyorsanız doktorunuzu görmekten çekinmeyin. Bir uzman sizin için en iyi olan tedaviyi önerecektir.