Çapraz Kontaminasyon: Kaçınmak İçin 3 İpucu
Çölyak hastalığı gibi hastalıklarda çapraz kontaminasyon durumundan kaçınma ihtiyacı çok önemlidir. Bir insanın, tükettiği bir yiyecekle temas eden bir ürün veya mutfak eşyasındaki alerjenler veya mikroorganizmalar nedeniyle zehirlenebildiği bir fenomendir.
Aşağıda, çapraz kontaminasyonu önlemek için size bir dizi ipucu sunacağız. Böylece gıda zehirlenmesi veya alerji kaynaklı akut hastalıklar ile karşılaşma riskinizi azaltacaksınız. Gıda güvenliği önlemlerini sürdürmenin sağlığınızı korumak için gerekli olduğunu unutmayın.
Çapraz kontaminasyon: Kaçınmak için 3 tavsiye
Aşağıda, yiyeceğiniz yiyeceklerle ilgili hesaba katmanız gereken üç şeyi açıklayacağız. Hastalanma riskini azaltmaya dikkat edin!
1. Çiğ ve pişmiş yiyeceklerin birbirine dokunmasına izin vermeyin
Genel bir kural olarak, pişirme süreçleri, gıdalardaki sizi hasta edebilecek mikroorganizmaları ve toksinleri pasifleştirebilir. Bilimsel kanıtlar, düşük veya yüksek sıcaklıkların anisakis gibi nematodları öldürdüğünü göstermektedir.
Ancak pişmiş yiyecekler, zararlı bakteriler içeren çiğ yiyeceklerle temas ederse, bu zararlı bakteriler bir üründen diğerine atlayabilir ve yeniden üremeye başlayabilir. Bu mikrobiyolojik riski artırır ve çapraz kontaminasyona neden olur.
Mutfağınızda, pişmiş yemekleri her zaman çiğ ürünleri sakladığınız yerden ayrı bir yerde tutmanızı öneririz. Çok tipik bir örnek, çiğ et veya balıkla pişmiş sebzeleri karıştırmaktır.
Bu uygulama, özellikle hayvansal ürünler, önceden donma veya sanitizasyona tabi olmamışsa sağlık riskleri taşır.
2. Tüm yiyecekleri keserken aynı bıçağı kullanmayın
Nasıl çiğ ve pişmiş yiyeceklerin birbirine temas etmesi iyi bir fikir değilse, aynı şekilde, onları keserken aynı aleti kullanmak da iyi bir fikir değildir. Çapraz kontaminasyon konusunda dikkatsizliğe tipik bir örnek, glutenin değdiği mutfak eşyalarının paylaşılmasıdır.
Gıda Koruma Dergisi’nde (Journal of Food Protection) yayınlanan bir araştırmada, çölyak hastası olan bir insan için yeni yıkanmış aletlerin kullanılması gerektiği gösterilmiştir. Bunun yanında, bu aletlerin, gluten içermesi olası olan herhangi bir yiyecek ile temas etmediğinden emin olmalısınız.
Söz konusu ürün insanlar için patojenik olan bakteriler içeriyorsa da aynı şey geçerlidir. Farklı yiyeceklerle uğraşırken, bu tür durumlardan kaçınmak için kullanılan aletlerin iyi yıkanması çok önemlidir.
Bunu da okuyun: Çölyak Hastaları İçin Karbonhidrat Dolu Glütensiz Tarifler
3. Tavalar, tencereler ve yağlar da bakterileri iletebilir
Mutfak aletlerini kullanırken dikkatli olmanın yanı sıra, tencere ve tava da dahil olmak üzere pişirme elementlerini kullandıktan sonra dezenfekte etmeniz gerekir. Pişirme işlemi sonrası içerebilecekleri bakteri veya alerjenler, oraya konan gıdalara bulaşabilir.
Çölyak hastaları bu türdeki çapraz kontaminasyonlara karşı en duyarlı olan insanlardır. Ancak bakterilerin tencerede veya tavada hayatta kalmayı başardığı ve bu tencere ve tavanın içine koyduğunuz yiyeceklerle temas ettiklerinde çoğaldıkları durumlar da vardır.
Ama bunun olması pek olası değildir. Spesifik bir zarara yol açması için yeterli miktarda alerjenin veya bakterinin orada olması gerekir.
Gıda Koruma Dergisinde (Journal of Food Protection) yayınlanan araştırmada belirtildiği gibi, yetersiz bakteriyel yük olduğunda gıda zehirlenmesinin meydana gelmesi nadir görülen bir şeydir.
Çölyak hastalığı olan insanlar çapraz kontaminasyondan kaçınamadıklarında bu durumlara maruz kalırlar. Bu hastalarda, bir otoimmün süreci tetiklemek için çok az proteine ihtiyaç vardır.
Çapraz kontaminasyon: Kaçınmak için yiyecek hijyenine dikkat edin
Önleyici tedbirlerin eksikliğinden kaynaklanan gıda zehirlenmeleri düşündüğünüzden daha yaygındır. Bu nedenle, riski azaltmak için bu yazıda önerdiğimiz tavsiyelere uymanız önemlidir.
Hem aşırı hijyen, hem de hijyen eksikliği uzun vadede sağlığa zararlıdır. Yiyeceklerle uğraşırken, belli riskli davranışlardan kaçınmaya çalışın.
Ayrıca esaslı pişirme ve dondurma işlemlerinin, gıda zehirlenmesine ve diğer akut sorunlara neden olabilen birçok patojenik organizmayı pasifleştirme becerisine sahip olduğunu unutmayın. Örneğin, balıkları çok düşük sıcaklıklara maruz bırakmak anisakiasisi pasif hale getirir.
Burada açıkladığımız temel kurallara uyduğunuzdan emin olun. Ayrıca mutfakta yiyeceklerle uğraşırken kullandığınız eşyaların kalitesini ve hijyenini kontrol edin. Aldığınız herhangi bir önlem faydalı olabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Podolska M., Pawlikoswski B., Nadolna Altyn K., Pawlak J., et al., How effective is freezing at killing anisakis simplex, pseudoterranova krabbei, and p. decipiens larvae? An experimental evaluation of time temperature conditions. Parasitol Res, 2019.
- Studerus D., Hampe EI., Fahrer D., Wilhelmi M., Vavricka SR., Cross contamination with gluten by using kitchen utensils: fact or fiction? J Food Prot, 2018. 81 (10): 1679-1684.
- Chardon J., Swart A., Evers E., Franz E., Public health relevance of cross contamination in the fresh cut vegetable industry. J Food Prot, 2016. 79 (1): 30-6.
- Martínez, Francisco Jiménez. “El filtro de cocina: como factor de riesgo en la contaminación cruzada de los alimentos.” REDVET. Revista Electrónica de Veterinaria 15.5 (2014).
- Calderón de Zacatares, Vilma Ruth. “Celiaquía: alternativas para una dieta libre de gluten.” Calderón de Zacatares, VR (2012). Celiaquía: alternativas para una dieta libre de gluten. El Salvador Ciencia y Tecnología, 17 (23), 11-15. (2012).
- López, Miryan Susana, et al. “Promoción de la salud y educación alimentaria en celiaquía desde un enfoque bio-psico-social.” Revista Tekohá 1.4 (2018): 17-26.